ظهر روز شنبه ۱۲ نوامبر ۲۰۲۲، برای دیداری از پیش تعیین‌شده با فرماندهی مرکزی ایالات متحده، به‌ویژه ناوگان پنجم، عازم منامه، پایتخت بحرین، شدم. تا آخرین لحظه معلوم نبود که این ملاقات با چه کسی انجام می‌شود و آیا من با یک افسر دیدار خواهم کرد یا سخنگو یا خود فرمانده ناوگان. البته من برای اینکه نظامیان را از نزدیک ببینم و رو در رو با آن‌ها ملاقات کنم، اشتیاق بسیاری داشتم.

این نیروها اغلب در صحنه حوادث و تحولات حضور دارند و با چالش‌ها و تهدیدهای متعددی مواجه‌اند و از اینکه در موارد بسیاری بهای تصمیم‌گیری‌های سیاسی را می‌پردازند، ابراز نارضایتی می‌کنند. این در حالی است که به‌دلیل افزایش تهدیدهای دریایی، کشتی‌ربایی، قاچاق اسلحه، مواد مخدر و تهدیدهای امنیتی در آب‌های خلیج فارس و دریای سرخ، به‌تازگی نام «ناوگان پنجم» بیش از هر زمان دیگری مطرح شده است.

عکس از بدیع یونس

پیش از اجرای مصاحبه، برای دیدار با «تیم هاوکینز»، سخنگوی فرماندهی مرکزی ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا، به رستورانی رفتم و در آنجا درباره جزئیات مصاحبه بحث و گفت‌وگو کردیم. این دیدار که هنگام صرف شام در فضای صمیمانه‌ای انجام شد، در شبکه‌های تلویزیونی الحدث و العربیه پخش شد. دو پرسشی که تیم هاوکینز از مطرح کردن آن‌ها در مصاحبه خودداری کرد به سپاه پاسداران ایران و رویکرد آمریکا با این سازمان تروریستی مربوط می‌شد.

این در حالی است که من همواره درباره دوگانگی سیاست آمریکا در برخورد با سازمان‌های تروریستی می‌اندیشیدم که چرا واشنگتن رویکرد واحد و مشخصی در قبال گروه‌های تروریستی ندارد. به‌عنوان مثال، اگر فردی از عناصر وابسته به داعش یا القاعده از نزدیکی نیروهای آمریکایی عبور کند، بدون شک هدف حمله قرار می‌گیرد، اما اگر یک قایق متعلق به سپاه پاسداران «بدون ایجاد مزاحمت» از کنار نیروهای آمریکایی در خلیج فارس عبور کند، نیروهای آمریکایی هیج واکنشی از خود نشان نمی‌دهند و حتی در صورت ایجاد مزاحمت برای آن‌ها، به واکنش دفاعی متوسل می‌شوند. این در حالی است که دولت ایالات متحده، سپاه پاسداران را نیز مانند داعش و القاعده یک سازمان تروریستی می‌داند.

در پاسخ به پرسش‌های یادشده، هاوکینز گفت: «ما نمی‌خواهیم وارد مسائل سیاسی شویم». سپس به این نتیجه رسیدم که موضوع «طبقه‌بندی» گروه‌ها و روش برخورد با آن‌ها کار سیاستمداران است. در اینجا احساس کردم که مصاحبه به سمت نرمش خاصی در قبال «تهدیدهای رژیم جمهوری اسلامی ایران» گرایش پیدا می‌کند. من نیز هیچ واکنشی نشان ندادم و به روندی که مصاحبه پیش می‌رفت احترام گذاشتم، به‌ویژه اینکه هنگام برخورد با نهادهای رسمی غربی و به طور کلی در مصاحبه‌ها، باید در گام نخست اقدام به اعتمادسازی کرد. ملاقات امروز در همین جا به پایان رسید و من به هتل بازگشتم.

صبح روز بعد طبق برنامه به سمت پایگاه آمریکایی رفتم. این پایگاه شباهت بسیاری به یک دژ مستحکم داشت که هیچ چیزی در پشت دیوارهای اطراف آن قابل رویت نبود. پس از عبور از ایست بازرسی اول و دوم، با تیم هاوکینز وارد محوطه‌ای شدیم که در آن ساختمان‌های بسیاری وجود داشت که آن را به شهری کوچک در پایتخت بحرین تبدیل کرده است. البته تردد در این منطقه بدون همراهی افراد امنیتی ممنوع است. پس از گذر از چند ایست بازرسی دیگر، سرانجام وارد ساختمان فوق امنیتی شدیم و با عبور از چند راهرو و سالن به جایی رسیدیم که به آن «اتاق جنگ» می‌گویند و مصاحبه در اینجا انجام شد.

در حالی‌ که گروه همراه برای فیلمبرداری آماده بود، به من اطلاع دادند که دریاسالار برد کوپر فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا آماده اجرای مصاحبه است. اندکی بعد، برد کوپر وارد شد و مصاحبه را آغاز کردیم. نگرانی من این بود که مصاحبه در محدوده مسائل مربوط به ناوگان پنجم خلاصه شود و فرصتی برای مطرح کردن موضوعات دیگر فراهم نشود.

در آغاز، صحبت از امنیت تردد دریایی مطرح شد و دریاسالار کوبر بر اهمیت «همکاری با طرف‌های منطقه برای تضمین امنیت ناوبری دریایی و امنیت دریایی منطقه‌ای در خلیج فارس و دریای سرخ» تاکید کرد و برخی از دستاوردهای مهم ناوگان پنجم را در زمینه مبارزه با قاچاق اسلحه و مواد مخدر برشمرد. او افزود «ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا طی دو سال گذشته موفق به خنثی‌سازی قاچاق مقادیر زیادی مواد مخدر شد که ارزش آن‌ها به یک میلیارد دلار می‌رسد، افزون براینکه از قاچاق ۹ هزار قبضه سلاح نیز جلوگیری کرد.» کوپر که برعکس دیپلمات‌ها صراحت لهجه و قاطعیت داشت و تاکید می‌کرد که رژیم ایران در این اقدام‌ها نقش دارد، افزود که «در یک عملیات دریایی، قطعات یدکی موشک کشف و ضبط شد و این قطعات با موشک‌هایی که در حمله به ریاض و ابوظبی مورد استفاده قرار گرفته بود، کاملا شباهت و همسانی داشت».

فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا گفت: «مسیر بیشترین محموله‌های مواد مخدر و سلاح‌ که تاکنون کشف و ضبط شده است از ایران به مقصد یمن بوده است.» او افزود: «تصمیم ارتش آمریکا به استقرار صدها شناور بدون سرنشین در آب‌های خلیج فارس و دریای سرخ باعث افزایش میزان نظارت بر دریانوردی و جلوگیری از قاچاق سلاح و مواد مخدر در منطقه خواهد شد.»

عکس از بدیع یونس

نکته قابل توجه این بود که دریاسالار کوپر هنگام صحبت از تخلف‌ها و تهدیدهای رژیم ایران، برخلاف سیاستمداران واشنگتن، بین برنامه هسته‌ای ایران و سایر برنامه‌های تهدید‌آمیز آن از جمله برنامه موشک‌های بالستیک و حمایت از نیروهای نیابتی تفاوتی قائل نمی‌شد و آن‌ها را به‌عنوان یک پرونده واحد تلقی می‌کرد که باید به‌طور هم‌زمان با آن‌ها مقابله و برخورد صورت گیرد.

فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در اظهاراتش صراحت بسیاری داشت و مسائلی را مطرح می‌کرد که دیپلمات‌ها اغلب از مطرح کردن آن‌ها خودداری می‌کنند. بنابراین، از سخنان دریاسالار کوپر چنین برداشت می‌شد که نظامیان آمریکایی با هرگونه تهدیدی به‌طور جدی و قاطع برخورد می‌کنند و فارغ از اینکه واشنگتن برای کاهش تنش چه دستوری می‌دهد، رهبران نظامی آمریکایی نمی‌خواهند سربازان خود را قربانی منافع سیاسی زودگذر با رژیم تهران کنند. به همین دلیل، آن‌ها هرگونه تهدیدی را جدی می‌گیرند.

در پایان می‌توان چنین استنباط کرد که فرمانده ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا در رابطه با مقابله با تهدیدهای رژیم ایران موضع‌گیری قاطع و جدی داشت و اصرار او بر لزوم مقابله جدی با تهدیدهای رژیم جمهوری اسلامی با اظهارات و موضع‌گیری‌های دموکرات‌ها در واشنگتن تفاوت بسیاری داشت.